Bijwerkingen door switches in perspectief geplaatst

In Nederland worden regelmatig bijwerkingen door wisselingen in medicatie aan Bijwerkingencentrum Lareb gemeld. Glerum et al. onderzochten het optreden van omzettingen bij twintig geneesmiddelen, waarover bij het Lareb in 2017 meer dan 25 bijwerkingen door wisselingen gemeld waren.

De onderzochte middelen waren atorvastatine, enalapril, esomeprazol, ethinylestradiol/levonorgestrel, irbesartan, levothyroxine, losartan, metformine, methotrexaat, methylfenidaat, metoprolol, omeprazol, pantoprazol, paroxetine, perindopril, rivastigmine, salbutamol, salmeterol/fluticason, simvastatine, en venlafaxine. Voor hun retrospectieve cohortstudie van medio 2009 tot 2016, gebruikten zij data van het Zorginstituut Nederland. Een wissel (switch) werd gedefinieerd als een vervanging van een geneesmiddel binnen 150 dagen door dezelfde stof in dezelfde sterkte en toedieningsweg, maar door een andere fabrikant.

Binnen 206 miljoen geneesmiddelverstrekkingen vonden de onderzoekers 23,8 miljoen (11,6%) switches. Deze traden vooral op tussen januari en maart. Vooral bij atorvastatine, losartan, pantoprazol en irbesartan waren in sommige maanden bij meer dan 60% van de verstrekkingen wisselingen in het geneesmiddel te zien. Meer dan 80% van de switches waren tussen twee generieke geneesmiddelen, en binnen deze groep was bij 0,12% een Europees parallelimport betrokken. De wisselingen tussen twee spécialités daalden van 14,5% naar 5,53% in de studieperiode. Binnen deze wisselingen was bij 86,5% een Europees parallelimport betrokken.

De onderzoekers concluderen dat wisselingen bij geneesmiddelen gebruikelijk zijn in Nederland, meestal tussen generieke producten. De jaarlijkse piek kan verklaard worden door het preferentiebeleid van de zorgverzekeraars. Hun resultaten zijn waardevol bij verder onderzoek naar de oorzaken voor deze wisselingen, en om de hieraan gerelateerde bijwerkingen in perspectief te plaatsen.