Gecontra-indiceerde geneesmiddelvoorschriften bij kinderen

Off-label voorschrijven van geneesmiddelen bij kinderen komt vaak voor. Huisartsen en andere voorschrijvers nemen beslissingen rondom het off-label voorschrijven in de regel op basis van de beschikbare informatie over werkzaamheid en veiligheid – die soms zeer beperkt kan zijn.

Wanneer gebruik van een geneesmiddel door kinderen een onacceptabel verhoogd risico op bijwerkingen met zich meebrengt, staat dit als contra-indicatie in de bijsluitertekst vermeld. Desondanks wordt aan kinderen soms toch voor hun leeftijd gecontra-indiceerde geneesmiddelen voorgeschreven.

Informatie over de omvang van het off-label voorschrijven van gecontra-indiceerde geneesmiddelen in Nederland is beperkt. Cheung en collega’s onderzochten daarom de incidentie en prevalentie van afleveringen van gecontra-indiceerde geneesmiddelen door Nederlandse openbaar apothekers aan kinderen. Ze gebruikten daarvoor gegevens van de Stichting Farmaceutische Kengetallen. Het onderzoek betrof een observationeel onderzoek. Alle registraties van kinderen onder achttien jaar die in 2016 ten minste één voorschrift voor een geneesmiddel hadden gehad werden bekeken. Gecontra-indiceerde geneesmiddelen werden geselecteerd met verschillende informatiebronnen en het percentage kinderen dat een eerste of vervolguitgifte had voor een gecontra-indiceerd geneesmiddel werd berekend.

In totaal kreeg 3,9% van alle kinderen die een voorschrift ontvingen ten minste één geneesmiddel dat voor hun leeftijd gecontra-indiceerd was. In 2,8% van de gevallen betrof het een eerste uitgifte van een geneesmiddel. In de leeftijdscategorieën 1-2 jaar en 13-17 jaar was het aantal gecontra-indiceerde geneesmiddeluitgiften het hoogst (respectievelijk 7,0% en 5,7%). Het percentage gecontra-indiceerde geneesmiddelen was hoger bij meisjes dan bij jongens (respectievelijk 4,3 en 3,6%; P <  0,001). Ook werd gevonden dat de informatie over contra-indicaties per leeftijd vaak beperkt was en er tegenstrijdige informatie stond in verschillende bronnen.

De onderzoekers concludeerden dat aan een aanzienlijk deel van de kinderen voor hun leeftijd gecontra-indiceerde geneesmiddelen werd voorgeschreven. Bovendien krijgen meisjes vaker dan jongens een gecontra-indiceerd geneesmiddel voorgeschreven. Omdat het off-label voorschrijven van geneesmiddelen aan kinderen onjuist kan zijn, is het van groot belang dat artsen goed worden voorgelicht over contra-indicaties van geneesmiddelen voor verschillende leeftijden.