Beslisregels voor geneesmiddelen bij ouderen zijn toepasbaar en leiden tot wijzigingen in voorschriften van risicomedicatie

Mulder-Wildemors en collega’s onderzochten het gebruik van beslisregels voor veilig gebruik van geneesmiddelen bij ouderen. In openbare apotheken werden vijf beslisregels toegepast waarbij risicomedicatie op basis van de Ephor-richtlijnen werd gesignaleerd. De wijzingen in medicatie en daarmee geassocieerde determinanten en de factoren van invloed op het werken met deze beslisregels, werden onderzocht met een mixed methods-benadering. Deze methode bestond uit een analyse van de signalen van de beslisregels en interviews met apothekers. Het onderzoek vond plaats in 31 Service Apotheken in Nederland waar de beslisregels werden toegepast. Een signaal trad op wanneer een antipsychoticum (quetiapine/olanzapine), benzodiazepine (alprazolam), calciumantagonist (barnidipine), tricyclisch antidepressivum (amitriptyline) of andere antidepressiva (trazodon, fluoxetine of duloxetine) werden voorgeschreven aan mensen ouder dan 70 jaar.

Dit leidde tot 2589 signalen, waarvan apotheken bij 1810 (70%) de afhandeling hebben vastgelegd. In 181 (10%) van deze gevallen werd het recept gewijzigd, waarbij het grootste deel 158 tot een blijvende verandering leidde. Blijvende veranderingen traden vaker op bij eerste uitgiftes en alprazolam of amitriptyline. Uit de kwalitatieve interviews bleek dat er drie thema’s waren die het succes van het toepassen van de adviezen beïnvloedden: organisatie (beschikbare tijd, samenwerking tussen huisarts en apotheek en inrichting van het werkproces), professionaliteit (inhoudelijke overeenstemming tussen huisarts en apotheker over het signaal, de specialist als voorschrijver) en de kenmerken van de patiënt (patiënt kan dit middel ondanks leeftijd wél gebruiken, patiënt is gewend aan huidige middelen, patiënt heeft liever geen wijzingen in medicatie en vertrouwen van de patiënt in de arts/apotheker).

Dit praktijkonderzoek laat zien dat het toepassen van richtlijnen bij een oudere populatie haalbaar is en leidt tot blijvende veranderingen in het vermijden van potentieel risicovolle geneesmiddelen. Verdere verbetering is mogelijk, zowel door rekening te houden met meer medische patiëntkarakteristieken als met de individuele voorkeuren van de patiënt. Een nieuwe generatie medicatiebewaking is nodig om te zorgen dat individuele patiëntkenmerken worden meegenomen, waarbij het een uitdaging is om de patiënt begrijpelijk te informeren en actief te betrekken in het steeds complexer wordende beslisproces.